Tussen augustus 1962 en begin 1963 vond er zeer grote repatriëringsoperatie uit voormalig Nederlands Nieuw Guinea plaats. Er werd met al het vliegend materiaal wat KLM beschikbaar kon maken gependeld tussen Biak en Bangkok om Nederlandse militairen en burgers terug te vliegen naar Nederland vanwege de op handen zijnde overdracht van Nieuw Guinea aan Indonesië. De piek van deze operatie lag in de periode van 2 oktober t/m 21 november 1962.
KLM Hotel ’t Rif te Biak, Nederlands Nieuw Guinea.
Dit hotel was hèt ontmoetingspunt van de Nederlandse gemeenschap in Biak. Zowel burgers, KLM bemanningen alsmede te Biak gelegerde militairen kwamen er zeer regelmatig voor een dinner, drankje, of gewoon om de KLM machines uit Nederland welkom te heten en weer te zien vertrekken. Het hotel lag immers nagenoeg op het vliegveld, de Mokmer strip.
Het hotel zou echter, net als Plaswijck in Bangkok, spoedig overvol zitten met repatrianten uit alle delen van Nieuw Guinea. Zowel de hotelstaf als het KLM personeel op Mokmer hadden het uitzonderlijk druk om alles in goede banen te leiden.
De dochtermaatschappij van de KLM op Nieuw Guinea, de Kroonduif, zou tijdens deze grote repatriërings operatie op volle toeren aan het werk zijn om mensen van plaatsen als Hollandia, Merauke, Manokwari, en Sorong naar Biak te vliegen.
Repatrianten wachten op hun vlucht naar Nederland via Bangkok in het restaurant van KLM hotel ’t Rif op Biak.
Ook de Douglas DC7-C’s hebben incidenteel nog een rol gespeeld bij de repatriëringsvluchten. Hier de voorbereidingen te Biak (PH-DSD) voor het vertrek richting Bangkok.
Een bijzondere DC7-C vlucht was er een met een zeer droef karakter. Op 6 oktober 1962 stond te Bangkok een DC7-C gereed voor vertrek naar Nederland. De machine was zojuist uit Biak gearriveerd. De machine was in vrachtuitvoering en had de stoffelijke overschotten bij zich van 18 omgekomen Nederlandse militairen. De machine zou via de Zuid-route rechtstreeks doorvliegen naar Luchtmachtbasis Soesterberg alwaar een ‘chapelle ardente’ ingericht was als eerbetoon aan de omgekomen militairen.
Het KLM Hotel Plaswijck te Bangkok was tussen augustus 1962 en begin 1963 een belangrijke schakel in de grote repatriëringoperatie uit voormalig Nederlands Nieuw Guinea.
Plaswijck fungeerde als eerste opvangplaats voor deze mensen totdat er plaats voor ze was op vluchten naar Nederland. Er was op een gegeven moment aardig wat "overbevolking" in Plaswijck en andere hotels in Bangkok omdat er niet voldoende plaats was vanaf Bangkok naar Nederland voor alle gerepatriëerden. Het moet op Plaswijck in die jaren dus een enorm hectische tijd geweest zijn. De bar van het hotel, genaamd “Het Praethuys” beleefde hoogtij dagen voor het verstrekken van drankjes en versnaperingen.
KLM Hotel Plaswijck te Bangkok.
De KLM Cateringmanager Aad Schild die destijds in Bangkok voor de KLM werkzaam was zegt hier zelf het volgende over: "Deze operatie was inderdaad voor alle betrokkenen gigantisch. Maar we hadden inmiddels ervaring opgedaan in Bangkok bij eerdere evacuaties uit Indië/Indonesie. Ik was maar net in Bangkok,toen Boung Sukarno begin 1958 de unie met Nederland verbrak en alle Nederlandse bedrijven onder Indonesisch beheer werden gesteld. Vanaf dat moment vertrokken nagenoeg alle Nederlanders. De Indische Nederlanders mochten toen kiezen: óf daar blijven óf naar Nederland met de Nederlandse Nationaliteit.
De operatie van begin 1958 was er een om niet te vergeten: een gedeelte van de KLM staf uit Djakarta moest naar Singapore, de evacués die niet op doorgaande vluchten geplaatst konden worden, werden overgevlogen naar Singapore om van daaruit naar Bangkok overgevlogen te worden.
Er werden extra machines (allemaal vol) ingezet. Pakweg zo'n 30.000 mensen werden in korte tijd vervoerd. De hotelkamers werden in korte tijd voorzien met stapelbedden. Voor mij en de catering betekende dat dubbele zittingen in de Dining room.
Toen deze voor ons goed verlopen operatie achter ons lag, en de achter gebleven Indische Nederlanders daar spijt van kregen, kwam de tweede golf op gang, namelijk die van de spijtoptanten.
Deze operatie liep goed georganiseerd. Minister Marga Klompé, die hiervoor verantwoordelijk was, stuurde 2x een echtpaar (de echtparen van der Berg en Beekelaar) naar Plaswijck, om al deze tropenmensen van warme kleding te voorzien voor hun aankomst in Holland. Deze warme kleding werd door het ministerie opgestuurd. Tevens vlogen er steeds 2 dames mee op elke vlucht; vooral op de Tokyo vluchten was toen veel plaats. Deze operatie duurde tot plm. 1964. Zoals gezegd zeer goed georganiseerd!
KLM Super Constellation op Bangkok Don Muang Airport.
Operatie Airlift was er een van de DC-8 tijd, d.w.z. grotere aantallen mensen, en snel achter elkaar. Maar zelfs dat was niet voldoende, dus ook een tweetal, inmiddels buiten dienst gestelde Super Constellations, werden weer uit de mottenballen gehaald en in dienst gesteld voor de pendelvluchten.
Zelfs een aantal DC7-C’s, die normaal gesproken alleen op de Poolroute richting het Verre Oosten dienst deden, werden nu ingezet tussen Biak en Bangkok, en vlogen zelfs enige malen via de Zuid-route door naar Amsterdam. Plaswijck zat weer mudvol, en zo ook de machines. Inmiddels was er wel een nieuwe keuken gebouwd, met voor de bevoorrading 2 High-loaders. Dit was dus een beter uitgangspunt dan in 1958. Maar Plaswijck zelf was te klein voor deze stroom van mensen. Veel mensen werden dus elders in de stad ondergebracht. Het was zelfs zo'n grote operatie, dat de President Directeur Ernst van der Beugel overkwam om zijn medewerkers een hart onder de riem te steken.
In die tijd was het zo, dat de beste grondstoffen die op de markt te koop waren, nog niet goed genoeg waren voor de KLM, dus was het dubbel alert zijn met deze grote hoeveelheden. Wat erg op prijs werd gesteld door de KLM staff was het diner dat onze Directeur ons aanbood, in een bekend Restaurant in Bangkok.
De pendelvluchten vlogen leeg van Bangkok terug naar Biak om nieuwe repatrianten op te halen, maar, zo wist een oud bemanningslid zich nog te herinneren:
Ik weet nog dat wij meestal vanuit Bangkok leeg naar Biak vlogen, behalve de keren dat wij voor ontspanning van de militairen te NNG verschillende artiesten aan boord hadden, zoals Willeke Alberti, de Blue Diamonds, verder ook radioverslaggever Joop van Zijl die veelvuldig te Biak verbleef voor het doen van verslag over het wel & wee in Nieuw Guinea.
Laatstgenoemde hebben wij op de laatste reis van onze bemanning vanuit Biak teruggevlogen. Het klikte kennekijk tussen onze bemanning en Joop.
Het gebeurde dan ook dat Joop in Bangkok met ons mee is gegaan op uitnodiging van de gezagvoeder naar ons hotel " Plaswijck".
Hij heeft, meen ik, de verdere thuisreis naar Amsterdam met ons mee beleefd.
Toen op 21 november 1962 de luchtbrug operatie voltooid was, waren er niet minder dan 13.400 Nederlanders naar het moederland teruggevlogen op zowel de lijndiensten alsmede 74 extra vluchten.
In een speciale dagorder die de KLM Directie uitgaf, werd een ieder die betrokken was bij deze operatie bedankt voor de uitstekende inzet en toewijding. Ook de collega’s van de Kroonduif werden met name genoemd in deze dagorder en bedankt voor hun grote inspanningen.
Aankomst in Nederland.
Na een lange en zeer vermoeiende reis kwamen de eerste repatrianten aan op Schiphol. Velen, met name de daar geboren kinderen, hadden Nederland nog nooit gezien.
Hieronder nog een artikel over deze gigantische operatie wat destijds in het Engelstalige KLM personeelsblad heeft gestaan.
[Foto's: Diverse Internetsites]
Mochten er lezers zijn die destijds betrokken waren bij deze operatie, danwel als repatriant op deze vluchten hebben gereisd, dan hoor ik het graag.